اگر قبض‌های برق سنگین و استهلاک سریع چیلر نگران‌تان کرده، وقت آن رسیده با چند تغییر ساده جریان را عوض کنید. این مقاله بهترین راهکارهای عملی و کم‌هزینه برای کاهش مصرف انرژی چیلر و افزایش کارایی معرفی می‌کند.
مشاوره خرید چیلر
کاهش مصرف انرژی چیلر با چند راهکار ساده و موثر
در ادامه، مهم‌ترین روش‌هایی که می‌توانند به کاهش مصرف برق و افزایش کارایی چیلر کمک کنند، معرفی می‌شوند. این اقدامات ساده، هم هزینه‌های جاری شما را کاهش می‌دهند و هم عمر مفید دستگاه را افزایش می‌دهند.
برای انتخاب و خرید بهترین دستگاه متناسب با نیاز ساختمان، و همچنین دریافت مشاوره تخصصی در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی، می‌توانید با زاگرس تهویه در ارتباط باشید.
1. انتخاب صحیح ظرفیت چیلر قبل از خرید
یکی از اصلی‌ترین عوامل در کاهش مصرف انرژی چیلر و سیستم‌های تهویه مطبوع، انتخاب ظرفیت مناسب پیش از خرید چیلر است. ظرفیت دستگاه معمولاً با واحد Btu/hr، کیلووات یا تن تبرید مشخص می‌شود و باید دقیقاً متناسب با متراژ و نیاز سرمایشی یا گرمایشی ساختمان انتخاب گردد.
اگر ظرفیت دستگاه کمتر از میزان مورد نیاز باشد، سیستم مجبور است مدت زمان بیشتری با حداکثر توان کار کند. این موضوع علاوه بر افزایش مصرف انرژی، باعث فشار بیش از حد و کاهش عمر مفید دستگاه خواهد شد. برخی فروشندگان نیز گاهی برای ارزان‌تر نشان دادن محصول، ظرفیت را کمتر از مقدار واقعی محاسبه می‌کنند که این موضوع در نهایت منجر به هزینه‌های بالاتر برق و تعمیرات برای مصرف‌کننده می‌شود.
از سوی دیگر، خرید دستگاه با ظرفیت بالاتر از نیاز واقعی نیز مشکلاتی به همراه دارد. در این حالت سیستم به‌طور مکرر روشن و خاموش می‌شود (پدیده‌ای که به آن اورسایز گفته می‌شود). این مسئله باعث افزایش مصرف برق در زمان استارت، استهلاک قطعات، کاهش بازدهی و ایجاد صدای اضافی خواهد شد.
بنابراین، بهترین راهکار این است که انتخاب ظرفیت چیلر را به کارشناسان و متخصصان بسپارید. برآورد صحیح ظرفیت نه تنها هزینه‌های انرژی را کاهش می‌دهد، بلکه عملکرد سیستم را بهینه و طول عمر آن را افزایش می‌دهد.
2. تنظیم دمای مناسب برای کاهش مصرف انرژی چیلر
یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌ها برای کاهش مصرف انرژی در چیلر، انتخاب دمای مناسب برای ترموستات است. توصیه می‌شود در تابستان دما روی ۲۴ درجه سانتی‌گراد و در زمستان روی ۱۹ درجه سانتی‌گراد تنظیم شود.
به خاطر داشته باشید که هر یک درجه تغییر در تنظیم ترموستات می‌تواند مصرف انرژی سیستم تهویه را به‌طور محسوسی افزایش یا کاهش دهد. سرد کردن بیش از حد در تابستان یا گرم کردن بیش از اندازه در زمستان، نه‌تنها باعث افزایش هزینه برق می‌شود، بلکه به دستگاه نیز فشار وارد می‌کند.
قاعده کلی این است که در تابستان دمای داخل ساختمان بیش از ۸ درجه پایین‌تر از دمای محیط بیرون نباشد. رعایت این نکته ساده به‌طور قابل توجهی در کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری سیستم تأثیرگذار است.
3. استفاده بهینه از تنظیمات کنترل چیلر
بیشتر چیلرها و سیستم‌های تهویه مطبوع مجهز به کنترلر یا ریموت با حالت‌های مختلف عملکرد هستند. آشنایی و استفاده درست از این قابلیت‌ها می‌تواند مصرف انرژی را کاهش دهد. به‌عنوان مثال در فصل بهار، زمانی که دمای بیرون معتدل است، می‌توان دستگاه را روی حالت FAN قرار داد تا فقط فن داخلی کار کند و کمپرسور خاموش باشد؛ این کار انرژی بسیار کمتری مصرف می‌کند.
برخی از تنظیمات کاربردی عبارت‌اند از:
Mode: شامل حالت‌های سرمایش (Cooling)، گرمایش (Heating)، خشک‌کن (Dry) و فن (FAN).
Swing: تنظیم جهت وزش هوا؛ در زمستان بهتر است به سمت پایین و در تابستان به سمت بالا یا مستقیم باشد تا سرمایش و گرمایش یکنواخت‌تر شود.
Sleep: تنظیم خودکار دما در زمان خواب برای صرفه‌جویی بیشتر.
Turbo: رسیدن سریع‌تر به دمای دلخواه، که بهتر است فقط در مواقع ضروری استفاده شود.
Fan Speed: انتخاب سرعت فن در حالت‌های مختلف (کم، متوسط، زیاد یا خودکار).
این امکانات در ظاهر ساده‌اند اما در عمل به کاربر اجازه می‌دهند دستگاه را متناسب با شرایط محیطی مدیریت کند و از کارکرد بی‌مورد کمپرسور جلوگیری نماید. همین مدیریت هوشمندانه به کاهش مصرف انرژی و افزایش عمر دستگاه کمک خواهد کرد.
4. استفاده از سنسورهای هوشمند برای کاهش مصرف انرژی
یکی از روش‌های مدرن و کارآمد برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی چیلرها، استفاده از سنسورهای حضور است. این سنسورها قادرند حضور یا عدم حضور افراد در محیط را تشخیص دهند و بر اساس آن فرمان روشن یا خاموش شدن دستگاه، یا کاهش سرعت عملکرد فن را صادر کنند.
برای مثال، اگر اتاق یا سالن خالی از افراد باشد، سیستم تهویه به‌طور خودکار دور فن یا میزان سرمایش را کاهش می‌دهد و از کارکرد بیهوده کمپرسور جلوگیری می‌کند. در مقابل، با ورود افراد به فضا، دستگاه دوباره فعالیت خود را در سطح موردنیاز از سر می‌گیرد.
این قابلیت به‌ویژه در ساختمان‌های اداری، تجاری و آموزشی اهمیت دارد؛ زیرا تعداد افراد حاضر در طول روز دائماً در حال تغییر است. در چنین شرایطی، سنسورها با هوشمندسازی عملکرد چیلر، به بهینه‌سازی مصرف انرژی، کاهش هزینه‌های برق و حتی افزایش طول عمر دستگاه کمک می‌کنند.
به بیان ساده، سنسورهای حضور مانند یک مدیر هوشمند انرژی عمل می‌کنند؛ وقتی کسی در محیط نیست، دستگاه را خاموش یا کم‌مصرف می‌کنند و تنها در زمان نیاز، سیستم را فعال نگه می‌دارند. همین ویژگی باعث می‌شود علاوه بر کاهش هزینه‌ها، آسایش حرارتی کاربران نیز به‌خوبی حفظ شود.
5. استفاده از پرده‌های مناسب برای کاهش هدررفت انرژی
پنجره‌ها یکی از اصلی‌ترین مسیرهای انتقال گرما و سرما بین فضای داخل و بیرون ساختمان هستند. در تابستان، تابش مستقیم نور خورشید می‌تواند باعث افزایش دمای داخل شود و در نتیجه چیلر مجبور است با توان بیشتری کار کند. نصب پرده‌های مناسب، به‌ویژه پرده‌های ضخیم یا دارای پوشش بازتابنده نور، مانع ورود گرمای خورشید شده و مصرف انرژی دستگاه تهویه را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهد.
در زمستان نیز همین پرده‌ها نقش عایق حرارتی دارند. پرده‌های سنگین و چندلایه با جلوگیری از خروج گرما به بیرون، محیط داخل را گرم‌تر نگه می‌دارند و نیاز به روشن بودن مداوم سیستم گرمایشی یا چیلر در حالت گرمایش را کاهش می‌دهند.
به همین دلیل، انتخاب پرده مناسب علاوه بر زیبایی دکوراسیون، یک اقدام ساده اما مؤثر در صرفه‌جویی انرژی و کاهش هزینه‌های برق محسوب می‌شود.
6. تنظیم دمای دستگاه در هنگام خواب برای صرفه‌جویی
یکی از بهترین زمان‌ها برای کاهش مصرف انرژی، ساعات خواب است. در این زمان بدن انسان به تغییرات جزئی دما حساسیت زیادی ندارد و همین موضوع فرصتی مناسب برای کاهش بار کاری چیلر به شمار می‌آید.
پیشنهاد می‌شود در تابستان، هنگام خواب دمای ترموستات را چند درجه بالاتر از حالت عادی تنظیم کنید. در زمستان نیز می‌توانید دما را کمی پایین‌تر بیاورید. این تغییر کوچک، بدون آنکه بر آسایش شما تأثیر محسوسی بگذارد، موجب صرفه‌جویی چشمگیر در مصرف برق سیستم تهویه مطبوع خواهد شد.
بسیاری از دستگاه‌های جدید دارای حالت Sleep Mode هستند که به‌طور خودکار دما را در بازه‌ای بهینه تنظیم می‌کنند. استفاده از این قابلیت ساده، هم هزینه‌های انرژی را کاهش می‌دهد و هم عمر مفید دستگاه را افزایش می‌دهد.
7. استفاده از پنکه به جای چیلر
همیشه برای ایجاد شرایط آسایش حرارتی، نیازی به روشن کردن چیلر یا سیستم تهویه مطبوع نیست. در بسیاری از مواقع، تنها گردش هوا در محیط می‌تواند دمای فضا را قابل‌تحمل کرده و احساس خنکی یا راحتی ایجاد کند.
استفاده از یک پنکه یا فن رومیزی در روزهایی که گرمای هوا شدید نیست، راهکاری ساده و کم‌هزینه برای کاهش مصرف انرژی محسوب می‌شود. در این حالت، سیکل تبرید دستگاه فعال نمی‌شود و تنها هوا در محیط به جریان می‌افتد. همین تغییر کوچک می‌تواند فشار کاری سیستم تهویه را کاهش دهد و در طولانی‌مدت هزینه‌های انرژی شما را به‌طور محسوسی پایین بیاورد.
به بیان دیگر، ترکیب استفاده هوشمندانه از فن و چیلر به شما کمک می‌کند بدون افت کیفیت آسایش، مصرف برق را مدیریت کرده و عمر مفید دستگاه اصلی را افزایش دهید.
8. بستن درب و پنجره‌ها هنگام کار چیلر
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کاهش مصرف انرژی چیلر و سیستم‌های تهویه مطبوع، بستن کامل درب‌ها و پنجره‌ها در زمان استفاده از دستگاه است. این سیستم‌ها بر اساس گردش هوای داخل محیط کار می‌کنند و در صورتی که درز یا راه خروجی باز باشد، سرمایش یا گرمایش تولیدشده به سرعت هدر می‌رود.
وقتی درب یا پنجره باز بماند، هوای خنک یا گرم به بیرون منتقل می‌شود و دستگاه مجبور است برای جبران این اتلاف انرژی، مدت زمان بیشتری با توان بالا کار کند. این موضوع نه‌تنها هزینه برق را افزایش می‌دهد، بلکه باعث فشار بیش از حد به کمپرسور و کاهش طول عمر دستگاه نیز می‌شود.
بنابراین، بستن کامل درب‌ها و پنجره‌ها هنگام کارکرد سیستم تهویه یک اقدام ساده اما بسیار مؤثر برای حفظ انرژی، افزایش بهره‌وری و جلوگیری از هزینه‌های اضافی است.
9. کاهش استفاده از وسایل گرمازا در محیط
وجود منابع گرمازا در داخل ساختمان می‌تواند بار اضافی بر دوش چیلر بگذارد و مصرف انرژی آن را افزایش دهد. وسایلی مانند لامپ‌های پرمصرف، اجاق گاز، رایانه، تلویزیون و حتی جاروبرقی، هرکدام سهمی در گرم‌تر شدن محیط دارند.
خاموش کردن لامپ‌ها و دستگاه‌های برقی غیرضروری، به‌ویژه در ساعات اوج گرما، اقدامی ساده اما مؤثر برای کاهش دمای داخلی است. همچنین بهتر است از روشن کردن هم‌زمان چند وسیله گرمازا پرهیز کنید؛ زیرا تجمع این منابع حرارتی باعث می‌شود سیستم تهویه مجبور به فعالیت بیشتر شود و برق بیشتری مصرف کند.
استفاده از لامپ‌های LED کم‌مصرف به جای لامپ‌های رشته‌ای، محدود کردن استفاده از اجاق گاز در ساعات گرم روز و قرار دادن رایانه‌ها یا تجهیزات الکترونیکی در محیط‌های خنک‌تر، از جمله اقداماتی است که می‌تواند در کاهش مصرف انرژی چیلر و افزایش بهره‌وری آن مؤثر باشد.
10. سرویس و نگهداری منظم چیلر
سرویس دوره‌ای چیلر و سیستم‌های تهویه مطبوع، یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که به کاهش مصرف انرژی و افزایش کارایی دستگاه کمک می‌کند. در صورت بی‌توجهی به این موضوع، دستگاه برای تولید همان میزان سرمایش یا گرمایش مجبور به صرف انرژی بیشتری خواهد شد.
یکی از اصلی‌ترین بخش‌هایی که باید به‌طور منظم بررسی و تمیز شود، فیلتر هوا است. فیلتر کثیف مانع جریان مناسب هوا شده و فشار زیادی به فن و کمپرسور وارد می‌کند. این موضوع علاوه بر افزایش مصرف برق، می‌تواند باعث آسیب جدی به دستگاه شود. توصیه می‌شود فیلترها به‌طور مرتب شسته و در صورت پایان عمر مفید، تعویض شوند.
علاوه بر فیلترها، بررسی منظم قطعاتی مانند کویل‌ها، سطح مبرد، اتصالات الکتریکی و عملکرد ترموستات نیز اهمیت دارد. سرویس دوره‌ای به دستگاه کمک می‌کند در شرایط ایده‌آل کار کند، طول عمر بیشتری داشته باشد و هزینه‌های تعمیرات و انرژی به شکل محسوسی کاهش یابد.
11. عایق‌بندی ساختمان برای جلوگیری از هدررفت انرژی
یکی از مهم‌ترین اقدامات در کاهش مصرف انرژی چیلر، عایق‌بندی مناسب فضا است. هرگونه درز یا شکاف در پنجره‌ها، درب‌ها و دیوارها باعث خروج هوای خنک یا گرم از داخل ساختمان می‌شود و دستگاه را مجبور می‌کند با توان بیشتری کار کند. این مسئله علاوه بر افزایش هزینه برق، فشار زیادی به سیستم تهویه وارد می‌کند.
برای جلوگیری از این هدررفت، باید درزهای اطراف پنجره‌ها، زیر درب ورودی و سایر نقاطی که امکان خروج یا ورود هوا وجود دارد، به‌طور کامل عایق شوند. استفاده از نوارهای درزگیر، شیشه‌های دوجداره و حتی پرده‌های ضخیم می‌تواند نقش مهمی در بهبود عایق‌بندی ایفا کند.
عایق‌بندی مناسب باعث می‌شود سرمایش و گرمایش تولیدشده در ساختمان حفظ شود، در نتیجه چیلر با زمان کارکرد کمتر و مصرف انرژی پایین‌تر به دمای مطلوب برسد. این اقدام ساده و کم‌هزینه، در درازمدت صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌های انرژی ایجاد خواهد کرد.
12. بهبود جریان هوا برای افزایش بهره‌وری چیلر
جریان آزاد هوا یکی از عوامل کلیدی در عملکرد صحیح چیلر و سیستم‌های تهویه مطبوع است. هرگونه مانع در مسیر ورود یا خروج هوا می‌تواند به دستگاه فشار وارد کند و مصرف انرژی را بالا ببرد.
به همین دلیل باید دقت کنید که دهانه ورودی و خروجی هوا در داخل ساختمان، و همچنین فضای اطراف یونیت خارجی کاملاً باز و بدون مانع باشد. تجمع وسایل یا اجسام اطراف یونیت خارجی باعث می‌شود دستگاه برای تأمین جریان مناسب، انرژی بیشتری مصرف کند و این مسئله علاوه بر افزایش هزینه برق، به کاهش طول عمر قطعات نیز منجر می‌شود.
با فراهم کردن شرایط مناسب برای گردش آزاد هوا، چیلر می‌تواند بدون فشار اضافی کار کند و سرمایش یا گرمایش محیط را با حداقل مصرف انرژی تأمین نماید. این اقدام ساده اما حیاتی، هم بهره‌وری سیستم را بالا می‌برد و هم هزینه‌های نگهداری و انرژی را کاهش می‌دهد.
13. تعویض دستگاه‌های قدیمی با مدل‌های کم‌مصرف
اگر همچنان از دستگاه‌های قدیمی برای سرمایش یا گرمایش استفاده می‌کنید، بهتر است به فکر تعویض آن‌ها باشید. سیستم‌های قدیمی معمولاً راندمان پایین‌تری دارند و مصرف انرژی بالاتری نسبت به مدل‌های جدید دارند. این موضوع باعث می‌شود هزینه قبض برق به‌طور مداوم بیشتر شود و دستگاه نیز زودتر دچار فرسودگی گردد.
هرچند خرید دستگاه جدید در ابتدا به سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز دارد، اما در بلندمدت این هزینه جبران خواهد شد. چیلرها و سیستم‌های تهویه مدرن با بهره‌گیری از فناوری‌های روز، مصرف انرژی را به شکل محسوسی کاهش داده و کارایی بهتری ارائه می‌دهند. به همین دلیل، جایگزین کردن دستگاه قدیمی با مدل‌های کم‌مصرف می‌تواند هم به کاهش هزینه‌های جاری کمک کند و هم آسایش بیشتری برای کاربران فراهم آورد.
مصرف انرژی و بهینه‌سازی چیلر در تاسیسات ساختمان
چیلرهای تراکمی یا کمپرسوری با استفاده از چرخه فشرده‌سازی مبرد عمل می‌کنند. در این فرآیند، کمپرسور بخار مبرد را از اواپراتور دریافت می‌کند؛ جایی که گرما از آب گرفته می‌شود و آب سرد تولید می‌گردد. سپس این بخار در کمپرسور فشرده شده و برای خنک شدن به کندانسور فرستاده می‌شود، جایی که گرما دفع می‌شود.
میزان انرژی مصرفی کمپرسور به دو عامل اصلی بستگی دارد: راندمان خود کمپرسور و اختلاف فشار بین اواپراتور و کندانسور. این اختلاف فشار نیز ارتباط مستقیمی با دمای کندانسور و دمای اواپراتور دارد.
انواع مختلف کمپرسورها کارایی متفاوتی دارند. به عنوان مثال، کمپرسورهای سانتریفیوژ در چیلرهای بزرگ بیشترین بازدهی انرژی را ارائه می‌دهند، هرچند راهبری و نگهداری آن‌ها نیازمند دانش فنی بالاست و معمولاً باید توسط پیمانکاران و مشاوران متخصص انجام شود. در چیلرهای متوسط، بیشتر از کمپرسورهای پیچی (اسکرو) استفاده می‌شود. برای چیلرهای کوچک‌تر نیز مدل‌های اسکرال و روتاری رایج هستند که نگهداری ساده‌تری دارند.
انتخاب نوع کمپرسور و مدیریت درست آن تأثیر مستقیم بر میزان مصرف انرژی و کارایی کلی سیستم تهویه در ساختمان دارد.
نگهداری و بهره‌برداری بهینه از چیلر در تاسیسات ساختمان
بهره‌برداری صحیح و نگهداری منظم، نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر چیلر دارد. رعایت دستورالعمل‌های تولیدکننده و استفاده از تجربه پیمانکاران و مشاوران تأسیسات، پایه‌ای‌ترین اقدام برای بهبود کارایی سیستم است.
نکات فنی در نگهداری و بهره‌برداری چیلر
تمیز نگه داشتن مبدل‌های حرارتی: کندانسورهای هواخنک باید به‌طور منظم از گردوغبار و برگ‌های تجمع‌یافته پاک شوند تا جریان هوا مختل نشود. در کندانسورهای آب‌خنک هم رسوب‌گیری می‌تواند بازده را تا ۲۰ درصد کاهش دهد، بنابراین شست‌وشوی دوره‌ای یا استفاده از سیستم‌های تمیزکاری خودکار توصیه می‌شود.
نگهداری مبتنی بر عملکرد: بررسی منظم دما، فشار و ضریب عملکرد (COP) چیلر اهمیت دارد. اگر سیستم مدیریت هوشمند ساختمان (BMS) در دسترس باشد، می‌توان این داده‌ها را به‌صورت پیوسته پایش کرد؛ در غیر این صورت، ثبت اطلاعات در چک‌لیست‌های موتورخانه ضروری است.
به‌روزرسانی تجهیزات: جایگزینی شیرهای انبساط ترموستاتیک قدیمی با مدل‌های الکترونیکی می‌تواند راندمان را ۱۵ تا ۲۵ درصد افزایش دهد. همچنین بررسی و شارژ منظم مبرد و رفع سریع نشتی‌ها نه‌تنها از کاهش کارایی جلوگیری می‌کند، بلکه مانع آسیب به کمپرسور و سیم‌پیچ‌ها می‌شود.
مدیریت آب و عایق‌کاری: نشت آب از مدارهای توزیع باید سریعاً رفع شود. همچنین سلامت عایق لوله‌های آب سرد باید به‌طور مرتب بررسی شود تا از هدررفت انرژی جلوگیری گردد.
تنظیم دما برای بهبود راندمان: افزایش جزئی دمای آب سرد یا کاهش دمای آب کندانسور (در محدوده مجاز سازنده) می‌تواند راندمان چیلر را ۲ تا ۳ درصد بالا ببرد. این روش که به آن "تنظیم مجدد آب سرد یا کندانسور" گفته می‌شود، در شرایط آب‌وهوایی معتدل کاربرد دارد.
سیستم‌های کنترلی هوشمند: استفاده از الگوریتم‌های کنترل پیشرفته به بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک می‌کند. این سیستم‌ها با پایش مداوم شرایط، بهترین استراتژی را برای عملکرد توالی چیلرها و توقف یا راه‌اندازی آن‌ها انتخاب می‌کنند.
تجهیزات جانبی برای بارهای کوچک: در بخش‌هایی مانند اتاق سرور یا اتاق کنترل که بار خنک‌کنندگی محدود اما دائمی نیاز است، استفاده از سیستم‌های جانبی مستقل به‌صرفه‌تر از روشن نگه داشتن چیلر مرکزی است.
۵ استراتژی ارتقا برای بهینه‌سازی عملکرد چیلرها
گاهی تنها نگهداری منظم کافی نیست و برای رسیدن به راندمان بالاتر باید از راهکارهای ارتقایی استفاده کرد. در ادامه پنج استراتژی کاربردی معرفی می‌شود که می‌توانند به‌طور قابل توجهی مصرف انرژی چیلرها را کاهش دهند و عمر مفید سیستم را افزایش دهند:
۱. استفاده از درایوهای فرکانس متغیر (VFD)
نصب درایوهای فرکانس متغیر روی پمپ‌ها، برج‌های خنک‌کننده و واحدهای تهویه هوا به تنظیم هوشمند سرعت و بار دستگاه کمک می‌کند. این فناوری با کنترل دقیق جریان و دمای آب، مصرف انرژی را کاهش داده و کارکرد نرم‌تری برای سیستم فراهم می‌کند.
۲. بهره‌گیری از سیستم سرمایش مستقل (Free Cooling)
در شرایط آب‌وهوایی مناسب، می‌توان از اکونومایزرهای واترساید (Water-Side Economizer) برای تولید مستقیم آب سرد توسط برج خنک‌کننده استفاده کرد. این روش در اقلیم‌های معتدل می‌تواند تا ۳۵ درصد نیاز سرمایشی ساختمان را تأمین کند و مصرف انرژی چیلر را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
۳. جایگزینی شیرآلات استاندارد با مدل‌های کم‌اصطکاک
استفاده از شیرهای کم‌اصطکاک در مدار آب سرد، مقاومت جریان را کاهش می‌دهد. این موضوع باعث می‌شود پمپ انرژی کمتری مصرف کند و گرمای کمتری به سیستم بازگردد؛ در نتیجه راندمان کلی چیلر افزایش می‌یابد.
۴. عایق‌کاری لوله‌های آب سرد
عایق‌کاری مناسب لوله‌ها از هدررفت انرژی جلوگیری می‌کند و دمای آب سرد را در محدوده مطلوب نگه می‌دارد. این کار ساده اما مؤثر تضمین می‌کند که سرمایش تنها در بخش‌های موردنیاز مصرف شود.
۵. استفاده از پمپ‌های با ظرفیت مناسب
پمپ‌هایی که بیش از حد بزرگ انتخاب می‌شوند، بهره‌وری پایینی دارند. جایگزینی آن‌ها با پمپ‌های کارآمد و متناسب با نیاز واقعی سیستم نه‌تنها مصرف انرژی را کاهش می‌دهد، بلکه عملکرد پایدارتر و مطمئن‌تری را برای کل تاسیسات به همراه دارد.
انواع چیلر و تفاوت در الگوی مصرف انرژی
چیلرها به دو دسته اصلی تراکمی و جذبی تقسیم می‌شوند. هرکدام از این سیستم‌ها از فناوری متفاوتی برای تولید سرمایش استفاده می‌کنند و همین تفاوت، تأثیر مستقیمی بر میزان مصرف انرژی و هزینه‌های بهره‌برداری دارد.
مصرف انرژی چیلر تراکمی
چیلرهای تراکمی رایج‌ترین نوع چیلر در ساختمان‌ها و صنایع هستند. این دستگاه‌ها با استفاده از انرژی الکتریکی، مبرد را در یک چرخه فشرده‌سازی به گردش درمی‌آورند. کمپرسور قلب اصلی این سیستم است و بسته به ظرفیت و نوع کاربری، می‌تواند در مدل‌های اسکرو، سانتریفیوژ، اسکرال یا روتاری ساخته شود.
چیلر اسکرو (Screw): برای ظرفیت‌های متوسط مناسب است. راندمان بالایی دارد و در پروژه‌های اداری یا صنعتی پرکاربرد است.
چیلر سانتریفیوژ (Centrifugal): گزینه‌ای بهینه برای ظرفیت‌های بسیار بالا است. این مدل مصرف انرژی کمتری نسبت به سایر کمپرسورها دارد اما نیازمند نگهداری تخصصی است.
مدل‌های کوچک‌تر مانند اسکرال و روتاری: بیشتر در ساختمان‌های مسکونی یا واحدهای کوچک استفاده می‌شوند و نگهداری آسان‌تری دارند.
الگوی مصرف انرژی در چیلرهای تراکمی به راندمان کمپرسور، شرایط کندانسور و نوع کنترل سیستم بستگی دارد. هرچه اختلاف دمای کندانسور و اواپراتور کمتر باشد، مصرف انرژی هم پایین‌تر خواهد بود.
مصرف انرژی چیلر جذبی
چیلرهای جذبی برخلاف تراکمی، از برق زیادی استفاده نمی‌کنند. منبع انرژی آن‌ها معمولاً گاز طبیعی، بخار یا آب داغ است. در این سیستم، به جای کمپرسور از فرآیند جذب و بازجذب مبرد (معمولاً آب و لیتیوم بروماید) استفاده می‌شود.
مزیت اصلی چیلرهای جذبی، مصرف برق بسیار کم آن‌هاست. به همین دلیل در ساختمان‌هایی که هزینه برق بالاست یا محدودیت توان الکتریکی وجود دارد، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند. با این حال، راندمان کلی آن‌ها نسبت به چیلرهای تراکمی پایین‌تر است و برای رسیدن به سرمایش مشابه، به انرژی حرارتی بیشتری نیاز دارند.
مقایسه مصرف انرژی چیلر جذبی و تراکمی
چیلر تراکمی: مصرف برق بیشتر، اما راندمان بالاتر و کنترل‌پذیری دقیق‌تر.
چیلر جذبی: مصرف برق ناچیز، اما وابسته به منابع حرارتی و راندمان پایین‌تر.
انتخاب بین این دو نوع چیلر باید بر اساس شرایط پروژه، هزینه انرژی در منطقه، ظرفیت موردنیاز و امکانات موجود در ساختمان انجام شود.
مروری کوتاه: جمع‌بندی آنچه آموختیم
در این مقاله ۱۳ راهکار ساده و کاربردی برای کاهش مصرف انرژی چیلر بررسی شد؛ از انتخاب ظرفیت صحیح دستگاه پیش از خرید گرفته تا تنظیم دمای مناسب ترموستات، استفاده از پرده‌ها، سنسورهای هوشمند، سرویس و نگهداری منظم، عایق‌بندی ساختمان، بستن درب و پنجره‌ها، بهبود جریان هوا، کاهش منابع گرمازا و در نهایت تعویض دستگاه‌های قدیمی با مدل‌های کم‌مصرف.
این اقدامات اگرچه ساده به نظر می‌رسند، اما در کنار هم می‌توانند به شکل محسوسی هزینه‌های برق ساختمان را کاهش دهند، طول عمر مفید دستگاه را افزایش دهند و آسایش حرارتی بهتری برای ساکنان فراهم کنند.
با به‌کارگیری این توصیه‌ها، بهره‌برداری از چیلر دیگر به یک دغدغه پرهزینه تبدیل نخواهد شد، بلکه به روشی هوشمندانه برای مدیریت انرژی و حفظ سرمایه ساختمان بدل می‌شود.
سوال‌هایی که شاید برای شما هم پیش بیایند
در تابستان حدود ۲۴ درجه و در زمستان حدود ۱۹ درجه سانتی‌گراد توصیه می‌شود. همچنین بهتر است دمای داخل ساختمان بیش از ۸ درجه پایین‌تر از دمای بیرون نباشد.
تمیز کردن فیلترها، بررسی مبرد و شست‌وشوی کویل‌ها باعث می‌شود دستگاه با راندمان بالاتر کار کند. در غیر این صورت، چیلر برای تولید همان میزان سرمایش مجبور است انرژی بیشتری مصرف کند.
بله. پرده‌های ضخیم و عایق‌بندی مناسب جلوی هدررفت سرمایش یا گرمایش را می‌گیرند و مانع فشار اضافی به دستگاه می‌شوند. این کار ساده می‌تواند هزینه برق را به شکل محسوسی کاهش دهد.
وقتی چیلر قدیمی راندمان پایینی دارد و هزینه برق و تعمیرات مداوم آن زیاد است، تعویض با مدل‌های جدید کم‌مصرف منطقی‌تر است. دستگاه‌های مدرن مصرف برق کمتری دارند و کارایی بالاتری ارائه می‌دهند.
بله. فن می‌تواند در روزهای خنک‌تر جایگزین چیلر شود و سنسورهای حضور نیز دستگاه را تنها در زمان نیاز فعال نگه می‌دارند. این دو روش از روشن بودن بیهوده کمپرسور جلوگیری کرده و مصرف انرژی را کاهش می‌دهند.